ตราสารอนุพันธ์นี่มันคืออะไรแน่

ช่วงหลังๆนี้ตราสารอนุพันธ์ได้รับการโปรโมทมากทีเดียว เค้าจะบอกว่าสามารถทำกำไรได้ทุกสภาวะตลาด ทำกำไรได้ทั้งตลาดขาขึ้นและตลาดขาลง ซึ่งมันก็ถูกครับแต่อีกด้านก็คือคุณสามารถขาดทุนได้ทุกสภาวะตลาด ขาดทุนได้ทั้งตลาดขาขึ้นและตลาดขาลงเหมือนกัน ทีนี้ผมพบว่าหลายคนไม่รู้ว่าตราสารอนุพันธ์นี่มันคืออะไร ส่วนตัวผมเองไม่มีความถนัดเรื่องนี้ และไม่เคยสนับสนุนให้ใครซื้อขายตราสารพวกนี้เป็นการลงทุนครับ แต่ผมจะเขียนอธิบายสั้นๆในบทความนี้ให้รู้ว่ามันคืออะไร และมีไว้ทำอะไรคร่าวๆละกันครับ

โอเค เอาง่ายๆนะครับ ตราสารอนุพันธ์คืออะไรก็แล้วแต่ที่มูลค่ามันอ้างอิงบนสินทรัพย์อื่น อย่างเช่น call option ที่อ้างอิง SET 50 (http://www.tfex.co.th/th/products/set50options-spec.html)  อันนี้ก็เป็นลักษณะสัญญาที่อ้างอิงดัชนี SET 50 มูลค่าของตัว call option สูงขึ้นหรือน้อยลงก็จะอ้างอิงกับดัชนีนี้ แบบนี้จึงเรียกว่าเป็นอนุพันธ์ประเภทหนึ่ง

ทีนี้การนำไปใช้ก็ตัวอย่างเช่น ธุรกิจที่เป็นลักษณะสำรวจและขุดเจาะเอาน้ำมันหรือก๊าซธรรมชาติมาขาย พวกนี้โดยปกติแล้วต้องการล็อคราคาที่จะขายได้เอาไว้ ดังนั้นก็จะไปทำสัญญาซื้อขายล่วงหน้า (Futures) เอาไว้ก่อนให้ได้สัญญาที่ชดเชยการเปลี่ยนแปลงราคาพอดี เช่นสมมติว่าวันนี้ราคาน้ำมัน $80/barrel แล้วเค้าต้องการจะให้มั่นใจว่าขายได้ประมาณราคานี้ไม่อยากให้ราคาต่ำกว่านี้ บริษัทพวกนี้ก็จะไปซื้อสัญญาซื้อขายล่วงหน้าประเภทที่จะได้เงินเมื่อราคาน้ำมันตกเสียเงินเมื่อน้ำมันขึ้น ดังนั้นสมมติราคาน้ำมันตกจริง ขายน้ำมันได้แค่ $60/barrel ก็จะได้กำไรจากสัญญาซื้อขายล่วงหน้าที่ทำไว้มาชดเชยส่วนต่าง แต่ในทางกลับกันสมมติราคาน้ำมันสูงขึ้นขายน้ำมันได้ $100/barrel ก็จะต้องไปเสียเงินเพราะสัญญาซื้อขายล่วงหน้าที่ทำไว้ สุดท้ายก็ได้คือกำไรที่ได้จะเท่าๆเดิมเหมือนกับว่าราคาน้ำมันไม่เปลี่ยนครับ

สรุปว่า ตราสารอนุพันธ์คือตราสารที่เป็นลักษณะสัญญาอ้างอิงบนสินทรัพย์อื่น แต่เริ่มเดิมทีมีวัตถุประสงค์ไว้จัดการกับความเสี่ยงครับ แต่ภายหลังมีคนเอาไปเก็งกำไรโดยทำสัญญาเดาทิศทางของราคาสินทรัพย์ครับ และส่วนใหญ่จะมี leverage เยอะด้วย ผมย้ำอีกที ไม่สนับสนุนให้ซื้อขายตราสารพวกนี้เป็นการลงทุนนะ