แน่นอนว่าโดยทั่วไปแล้วเราจะทำการพิจารณาว่าบริษัทดีหรือไม่ดีจากการความสามารถในการทำกำไรเป็นหลัก อย่างที่ทราบว่าปกติวิธีการที่ผมแนะนำคือให้ข้ามบริษัทที่มีผลประกอบการขาดทุนหรือพวกดีบ้างไม่ดีบ้างขึ้นๆลงๆไปซะ แล้วพิจารณาใส่ใจเฉพาะกิจการที่ยอดเยี่ยมมีกำไรสม่ำเสมอ ทีนี้มันจะมีรายละเอียดบางเรื่องที่ไม่อยู่ในรายงานผลประกอบการหรืองบบัญชีแต่มันสำคัญมากทีเดียว ดังนั้นวันนี้เราจะมาพูดถึงเรื่องพวกนี้กัน
เรื่องแรกคือพฤติกรรมของทีมผู้บริหาร เนื่องจากเราคงไม่สามารถไปตามติดสิ่งที่ผู้บริหารทำได้ทุกวัน แต่อย่างน้อยเราก็เช็คได้ครับว่า ในอดีตที่ผ่านเค้าทำตามที่เคยพูดไว้หรือไม่ ลองไปอ่านรายงานประจำปีหรือบทสัมภาษณ์เมื่อปีก่อนๆ แล้วดูซิว่าได้มีการลงมือทำตามที่พูดหรือไม่ แล้วทำแล้วเป็นอย่างไรบ้าง นอกเหนือจากนั้นเราควรจะใส่ใจปีที่เกิดปัญหาหรือกำไรน้อยกว่าปกติดูว่าผู้บริหารยอมรับความผิดพลาดหรือไม่ พูดถึงกรณีแบบนั้นว่าอะไร เป็นลักษณะกล่าวโทษบอกเศรษฐกิจไม่ดี หรืออะไรพวกนี้หรือเปล่า
พิจารณาเงินเดือนค่าตอบแทนของผู้บริหารด้วยว่าสูงจนเว่อร์เลยหรือไม่ และมีการออกหุ้นให้ผู้บริหารหรือเปล่า ถ้ามีคุณอาจจะต้องไปอ่านหมายเหตุประกอบดูด้วยว่าลักษณะของหุ้นหรือวอร์แรนต์ที่ออกให้นั้นมีราคาหุ้นเท่าไหร่ โดยปกติวัตถุประสงค์ของการออกหุ้นให้ผู้บริหารคือถ้าบริษัททำได้ดีผู้บริหารก็ดีไปด้วย ถือว่าเป็นแรงกระตุ้นให้ทำงานได้ดี ทีนี้มันจะมีประเภทออกหุ้นในราคาต่ำกว่าราคาตลาดมาก ออกที่ราคาพาร์หรืออะไรประมาณนี้ หมายความว่ามันเหมือนผู้บริหารได้เงินมาแบบแน่นอน แล้วไม่พอยังมาทำให้เจือจางสัดส่วนความเป็นเจ้าของที่ผู้ถือหุ้นถืออยู่เดิมอีก แบบนี้ถือว่าแย่มาก
บริษัทที่มีการซื้อหุ้นคืน (จะมีคำว่าหุ้นทุนซื้อคืนเขียนอยู่ในงบแสดงสถานะทางการเงิน) โดยทั่วไปแล้วเป็นสิ่งที่ดีเพราะทำให้จำนวนหุ้นในตลาดน้อยลง และทำให้ความเป็นเจ้าของในกิจการของเรามากขึ้น แต่ทีนี้ก็ต้องระวังลักษณะที่ทางผู้บริหารมีการซื้อคืนในช่วงที่ราคาหุ้นในตลาดสูงมากๆ ลักษณะนี้ไม่ดีเพราะกลายเป็นว่าเอาเงินสดของบริษัทไปใช้ไม่คุ้มค่า โดยรวมแล้วไม่คุ้มค่าเงินที่เสียไป แล้วเผลอๆวัตถุประสงค์คือเพื่อให้ตัวผู้บริหารเองได้กำไรจากการขายหุ้นคืนให้บริษัท ต้องใส่ใจเรื่องพวกนี้เหมือนกัน
นอกจากพวกเรื่องภายในที่ผู้บริหารทำไม่ดีแล้ว จริงๆบริษัทอีกประเภทที่ต้องระวังมากๆคือพวกที่มีสหภาพแรงงาน ถ้าบริษัทไหนมีสหภาพแรงงานที่เข้มแข็งนะ ปกติส่วนตัวหลบทันทีไม่ซื้อแน่นอน การมีสหภาพแรงงานคอยเรียกร้องผลประโยชน์พนักงานขึ้นค่าจ้างอะไรพวกนี้อยู่ตลอด ไม่เป็นผลดีต่อผู้ถือหุ้นอย่างเราแน่ๆ จริงๆแล้วเป็นอันตรายด้วยซ้ำ เพราะถ้าบริษัทมีกำไรดีขึ้นพวกนี้ก็จะมาเรียกร้องส่วนแบ่งมากขึ้นตามเรื่อยๆ กลับกันเวลาบริษัทกำไรลดลงพวกนี้ไม่ยอมโดนตัดเงินเดือนแน่นอนครับ คุ้มครองโดยกฎหมายด้วย ไม่ทำตามก็นัดหยุดงานหรืออะไรให้เกิดความเสียหาย ดังนั้นจึงเป็นเหมือนภาระขนาดใหญ่ที่จะใหญ่ขึ้นเรื่อยๆ ผมไม่ได้บอกว่าสหภาพแรงงานไม่ดีนะ มันแค่ไม่ดีในฐานะที่เรามองจากมุมผู้ถือหุ้นครับ
คร่าวๆก็ประมาณนี้ก่อน เรื่องอื่นจิปาถะส่วนใหญ่มันยากที่เราจะไปสังเกตเห็น และแม้แต่เรื่องที่ผมเขียนก็เป็นเรื่องที่จะไปหาข้อมูลละเอียดเรื่องพวกนี้ได้ยาก ดังนั้นทางที่ดีผมถึงบอกคุณควรจะลงทุนในบริษัทที่ลักษณะกิจการมีความได้เปรียบเอาไว้ก่อน กิจการดีโดยไม่ต้องพึ่งพาผู้บริหารมาก เผื่อว่าผู้บริหารไม่ค่อยดีก็อย่างน้อยบริษัทยังไปได้มีกำไรอยู่ครับ
Please note: I reserve the right to delete comments that are offensive or off-topic.